Maska Męskości #26: Jak dojrzewają chłopcy?

Jak dojrzewają chłopcy? To pytanie, które zadajemy sobie zdecydowanie zbyt rzadko. Prawie 25 lat temu prowadziłem w warszawskich szkołach zajęcia z edukacji seksualnej. Nikt nie chciał nas na lekcjach. Przychodziliśmy po południu, kiedy dzieciaki chciały grać w piłkę, nie rozmawiać o emocjach. A i tak przychodzili, bo temat był ważny. Dziś znów wracamy do niego wracamy tylko z innej strony. Moim gościem w cyklu „Maska Męskości” była Basia Pietruszczak, edukatorką seksualną, autorką książki „Twoje ciałopozytywne dojrzewanie dla chłopców”. Rozmawialiśmy o chłopcach. O ich dojrzewaniu i o tym, co się dzieje, kiedy w dorastaniu brakuje mapy.

Linki

Barbara Pietruszczak, „Twoje ciałopozytywne dojrzewanie” książka dla chłopców w wieku 8-12 lat
Raport: „Jak dojrzewają chłopcy” – Badania i raport opracowane przez infuture.institute w partnerstwie z fundacją moonka w 2023 roku.
Pobierz darmowe materiały edukacyjne stworzone przez Basię Pietruszczak i Fundację Sexed
Wesprzyj projekty wydawnicze Basi na Patronite
Maska męskości – wszystkie odcinki
Trening Przywództwa #2 – Twarda empatia – podcast

Jeśli chcesz zaprosić mnie do poprowadzenia wykładu lub szkolenia na temat Twardej Empatii i męskości w Twojej organizacji – skontaktuj się z zespołem mojej firmy szkoleniowej TRAINING TREE.

Jak dojrzewają chłopcy – nie tylko fizycznie

Dojrzewanie chłopców to nie tylko fizyczna zmiana. To przebudowa całego systemu – od jąder po korę przedczołową. I chociaż chłopcy nie mają „punktu zwrotnego” jak dziewczynki (miesiączka), to ich ciało też wysyła sygnał: coś się zmienia.

Problem w tym, że najczęściej nikt tego nie tłumaczy. Nikt nie mówi, że polucje są normalne. Że można się wstydzić. Że można nie wiedzieć. Albo bać się, że jest się za niskim, za chudym, bez brody. Chłopcy wchodzą w świat zmian bez wsparcia. A potem… internet robi resztę.

Jak dojrzewają chłopcy w kulturze presji wyglądu

Kultura mówi chłopcu: masz być jak Thor. Masz mieć sześciopak, wzrost, charyzmę i zarost. W efekcie wielu chłopców mierzy się z bigoreksją – obsesją na punkcie umięśnionego ciała. Wzrasta też lęk społeczny: „czy jestem wystarczająco męski?”.

Chłopcy często dorastają w świecie, w którym rozmowa o wyglądzie bywa tabuizowana. Nie oznacza to jednak, że presja ich omija. Brakuje im nie tylko wzorców, ale i bezpiecznej przestrzeni do zadawania pytań, wyrażania niepokoju czy budowania własnej tożsamości. W efekcie chłopcy często wchodzą w dorosłość z bagażem nieuświadomionych kompleksów – nie dlatego, że coś jest z nimi nie tak, ale dlatego, że nikt im nigdy nie powiedział, że są wystarczający tacy, jacy są.

To, co często umyka w rozmowach o dojrzewaniu chłopców, to fakt, że ich ciało – choć inaczej reprezentowane w kulturze – również przechodzi intensywne zmiany i wymaga uwagi oraz zrozumienia. Bez tej uwagi łatwo popaść w porównania i schematy, które niewiele mają wspólnego z realnym doświadczeniem dorastania. Ich ciało również potrzebuje czułości, zrozumienia i rozmowy. Zamiast tego chłopcy, często trafiają na porównania do starszych kolegów czy nierealnych wzorców z popkultury, które budują w nich przekonanie, że powinni być kimś zupełnie innym, niż naprawdę są.

Jak dojrzewają chłopcy emocjonalnie – samotni w tłumie

Dojrzewanie to nie tylko biologia, to też emocje, a chłopcy nie uczą się o nich mówić. Brakuje im słownika emocji. Często nie mają relacji z ojcami, a bliskie przyjaźnie z innymi chłopcami są tłumione homofobią.

Efekt? Samotność. I przekonanie, że „muszę poradzić sobie sam”, a przecież nie muszą. I tak dorastają – z poczuciem, że nie wolno im być słabymi, bo słabość = brak męskości. Uczą się żyć z napięciem, które nigdy nie miało ujścia.

Zresztą nie tylko rówieśnicy, ale i dorośli wzmacniają ten przekaz. Nauczyciele, którzy wymagają, by chłopcy „zachowywali się jak mężczyźni”. Rodzice, którzy komentują wygląd – swój i innych – nie zauważając, że dzieci słuchają. A one nie tylko słuchają, ale też zapamiętują.

Jak wspierać chłopców w dojrzewaniu – edukacja, która chroni

Wbrew mitom, edukacja seksualna nie przyspiesza aktywności seksualnej. Wręcz przeciwnie – opóźnia ją. Daje język, wiedzę, oswaja zmiany. Pokazuje, czym jest zgoda, czym relacja, czym ciało. A bez tego? Zostaje pornografia, która edukuje tak, jak YouTube uczy prowadzenia samochodu: szybko, chaotycznie i bez kontekstu.

Chłopcy zasługują na coś więcej niż instrukcję z Pornhuba. Zasługują na dorosłych, którzy nie będą się śmiali z ich niepewności. Na rodziców, którzy nie będą komentować ich ciał. Na nauczycieli, którzy powiedzą: „to jest okej, że nie wiesz – po to tu jesteśmy”.

W pewnym momencie chłopcy przestają być postrzegani jako dzieci. Zaczynają być oceniani: czy już dojrzeli, czy jeszcze nie. A przecież często sami nie wiedzą, co to znaczy być mężczyzną.

Jak rozmawiać z chłopcami o dojrzewaniu?

Co więc możemy zrobić? Zamiast udawać, że temat nie istnieje – zacząć mówić i słuchać. Stworzyć przestrzeń, w której chłopcy będą mogli zadawać pytania, dzielić się lękami, doświadczać wsparcia, a nie tylko oceny.

I dobra wiadomość jest taka: to już się dzieje. Coraz więcej rodziców, nauczycieli i edukatorów próbuje rozmawiać z chłopcami inaczej – uważniej, z większą czułością i odwagą. Powstają książki, programy, podcasty i scenariusze lekcji. Coraz częściej mówimy o tym, że chłopcy też mają prawo nie wiedzieć, nie radzić sobie, pytać i milczeć.

Chłopięce dojrzewanie wymaga naszej obecności. i naszej wiary, że można to robić lepiej.

Może właśnie wtedy zaczniemy tworzyć męskość, która nie musi być maską.

KONKURS

Zadaję jedno pytanie. Ty odpowiadasz szczerze i po swojemu.
Wygrany_a otrzymuję książkę Basi Pietruszczak „Twoje ciałopozytywne dojrzewanie dla chłopców”

Co musisz zrobić?

KROK 1. Zapisać się na mój newsletter:

KROK 2. Odpowiedzieć na pytanie

„Co byś powiedział_a 10-letniemu_letniej sobie, żeby pomóc mu_jej przejść okres dojrzewania?”

Odpowiedź prześlij mailem na adres: agatagibek@trainingtree.pl
(od 1 do 7 lipca 2025 r.)

KROK 3. Trzymać kciuki, żebyśmy wybrali właśnie Twoją odpowiedź.

Wyniki ogłosimy 9 lipca 2025 r.

Uwaga: Udział w konkursie jest równoznaczny z akceptacją Regulaminu konkursu.